της Λίας Παπαδράγκα
Tη Πέμπτη 10 Ιουνίου 2010 διοργανώνεται στη Χαλάστρα, στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού ερευνητικού προγράμματος SPICOSA (http://www.spicosa.eu/languages/gr.htm), η 2η Συνάντηση Κοινωνικών Εταίρων που σχετίζονται με τη Βιώσιμη Διαχείριση των Μυδοκαλλιεργειών της Χαλάστρας. Τη συνάντηση συνδιοργανώνουν ο Δήμος Χαλάστρας, ο Φορέας Διαχείρισης Δέλτα Αξιού – Λουδία – Αλιάκμονα και η ερευνητική ομάδα του Τομέα Υδραυλικής και Τεχνικής Περιβάλλοντος του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών του Α.Π.Θ. που συμμετέχει στο πρόγραμμα.
Το SPICOSA είναι ένα ευρωπαϊκό ερευνητικό πρόγραμμα που έχει ως στόχο τη δημιουργία ενός επιχειρησιακού πλαισίου για την αποτίμηση διαχειριστικών πολιτικών ώστε να επιτευχθεί η βιωσιμότητα στην Παράκτια Ζώνη. Η επίτευξη αυτού του στόχου απαιτεί να αντιμετωπιστούν ως ολότητα οι περιβαλλοντικές, οικονομικές, κοινωνικές και θεσμικές κλίμακες που συνυπάρχουν σε κάθε παράκτιο σύστημα. 
Στο πρόγραμμα SPICOSA συνεργάζονται 54 εταίροι (πανεπιστήμια, ερευνητικά ινστιτούτα, επιχειρήσεις και δίκτυα), από 21 χώρες, με συντονιστής το Γαλλικό Εθνικό Ινστιτούτο για τη Θαλάσσια Έρευνα (IFREMER), ενώ έχουν επιλεγεί 18 περιοχές μελέτης σε όλη την Ευρώπη. Έτσι, η προτεινόμενη μεθοδολογία είναι σχεδιασμένη ώστε να είναι εφαρμόσιμη σε κάθε περίπτωση και να συμβάλλει στην κατανόηση των απαραίτητων επιλογών και πράξεων για την υλοποίηση της Βιώσιμης Ανάπτυξης.
Η φιλοσοφία του προγράμματος βασίζεται κυρίως στη δυναμική που μπορεί να προσφέρει η σύμπραξη των κοινωνικών εταίρων (stakeholders), μέσω διαλόγου, κατανόησης των προβλημάτων και επιλογής των απαραίτητων δράσεων. Η αρχή της προτεινόμενης μεθόδου βασίζεται στο ότι οι αποφάσεις, για να είναι εφαρμόσιμες και αποδοτικές, πρέπει να λαμβάνονται και να εφαρμόζονται από την κοινωνία και για την κοινωνία. Ως κοινωνικοί εταίροι δε, νοούνται όλοι οι εμπλεκόμενοι χρήστες και διαχειριστές ενός συστήματος.
Στην Ελλάδα το πρόγραμμα υλοποιείται από τις ερευνητικές ομάδες του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ-Ινστιτούτο Ωκεανογραφίας), του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης (Τομέας Υδραυλικής και Τεχνικής Περιβάλλοντος, Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών) και του Πανεπιστημίου Αιγαίου (Τμήμα Περιβάλλοντος), με περιοχή μελέτης την παράκτια ζώνη της Χαλάστρας στο Θερμαϊκό κόλπο και διαχειριστικό ζήτημα με εμφανείς περιβαλλοντικές, οικονομικές και κοινωνικές προεκτάσεις, τη «Βιώσιμη Διαχείριση της περιοχής μυδοκαλλιέργειας» στην περιοχή.
Η μυδοκαλλιέργεια στην περιοχή της Χαλάστρας παρουσιάζει μια σειρά από σημαντικά προβλήματα:
ένα μεγάλο ποσοστό μυδοκαλλιεργειών στερούνται νόμιμης άδειας,
υπάρχουν θεσμικά κενά τα οποία δυσχερένουν το έργο των δημοσίων φορέων αλλά και την επαγγελματική δραστηριότητα,
η περιοχή «κλείνει» τακτικά από εξάρσεις τοξικού φυτοπλαγκτού, παρεμποδίζοντας την ομαλή λειτουργία της δραστηριότητας,
η παραγωγή της περιοχής παρουσιάζει τάσεις μείωσης (ποιότητας και ποσότητας),
η τιμή του προϊόντος παραμένει αμετάβλητη εδώ και χρόνια.
Στην περίπτωση της Χαλάστρας κοινωνικοί εταίροι είναι οι μυδοκαλλιεργητές, οι ψαράδες, οι αγρότες, οι δημόσιες υπηρεσίες που έχουν δικαιοδοσία τόσο στην ευρύτερη θαλάσσια όσο και στη χερσαία περιοχή, οι κάτοικοι της Χαλάστρας, οι επαγγελματίες που στηρίζονται στη δραστηριότητα, η Ε.Υ.Α.Θ, οι Μ.Κ.Ο. που δραστηριοποιούνται στην περιοχή καθώς και η επιστημονική κοινότητα.
Στα πλαίσια του ερευνητικού έργου δομήθηκε ένα διαχειριστικό εργαλείο το οποίο περιγράφει τις διεργασίες (περιβαλλοντικές, οικονομικές, κοινωνικές) στην περιοχή των μυδοκαλλιεργειών της Χαλάστρας και εξετάζει την αποδοτικότητα διαφόρων διαχειριστικών επιλογών βάσει μιας σειράς κριτηρίων και μεταβλητών, όπως π.χ. το μέγεθος και η θέση των μονάδων, το καθεστώς νομιμότητας, οι εισροές θρεπτικών στην περιοχή, οι μέρες κατά τις οποίες εμφανίζονται περιβαλλοντικοί περιορισμοί της λειτουργίας, κ.α.
Βασικότερη προοπτική της έρευνας είναι η δημιουργίας μιας διαδραστικής βάσης διαλόγου ανάμεσα στους κοινωνικούς εταίρους που ενδιαφέρονται για τη βιώσιμη διαχείριση της περιοχής της Χαλάστρας και των μυδοκαλλιεργειών της. Ο στόχος αυτός είναι δυνατόν να επιτευχθεί μόνο μέσα από συνεργασία και ανταλλαγή πληροφοριών ανάμεσα στους κοινωνικούς εταίρους (χρήστες, επιστήμονες, διαχειριστές κλπ.), έτσι ώστε να είναι δυνατή η ενίσχυση της αξιοπιστίας του διαχειριστικού εργαλείου, η αξιολόγηση των διαχειριστικών πολιτικών αλλά και η επιλογή των δράσεων.
Για την υλοποίηση των παραπάνω στόχων πραγματοποιήθηκε η 1η Συνάντηση Κοινωνικών Εταίρων, στις 28/04/2010 στην αίθουσα εκδηλώσεων του ξενοδοχείου CITY. Στην συνάντηση προσκλήθηκαν και παρευρέθηκαν εκπρόσωποι όλων των νομαρχιακών και περιφερειακών φορέων που εμπλέκονται στην αδειοδότηση και διαχείριση της περιοχής των μυδοκαλλιεργειών, ο Δήμος Χαλάστρας, εκπρόσωπος της Δ/νσης Χωροταξίας του ΥΠΕΚΑ, εκπρόσωποι όλων των συνεταιρισμών μυδοκαλλιεργητών που δραστηριοποιούνται στη Χαλάστα, ο Φορέας Διαχείρισης Δέλτα Αξιού-Λουδία-Αλιάκμονα, επιστήμονες που δραστηριοποιούνται σε θέματα που σχετίζονται με τη μυδοκαλλιέργεια και η ερευνητική ομάδα του SPICOSA.
Η διαδικασία αυτή κρίθηκε από τους συμμετέχοντες επιτυχής και παραγωγική και με σκοπό τη διεύρυνση και αξιοποίηση των αποτελεσμάτων της αποφασίστηκε να επαναληφθεί, αυτή τη φορά στην περιοχή της Χαλάστρας με την υποστήριξη του Δήμου Χαλάστρας και του Φορέα Διαχείρισης Δέλτα Αξιού – Λουδία – Αλιάκμονα, εστιάζοντας στη δημιουργία μιας σταθερής δομής διαλόγου ανάμεσα στους κοινωνικούς εταίρους της περιοχής, δηλαδή μιας ομάδας μη θεσμικού χαρακτήρα, η οποία θα είναι σε θέση να συνδιαλέγεται, να ενημερώνεται και να συμμετέχει στις διαδικασίες ολοκληρωμένης διαχείρισης.
Η 2η Συνάντηση Κοινωνικών Εταίρων που σχετίζονται με τη Βιώσιμη Διαχείριση των Μυδοκαλλιεργειών της Χαλάστρας θα πραγματοποιηθεί την Πέμπτη 10 Ιουνίου 2010, στις 19.00, στην αίθουσα εκδηλώσεων του Κ.Α.Π.Η. Χαλάστρας.
